Bestraling van kanker leidt in sommige gevallen tot lichamelijke klachten. Als deze klachten langere tijd na de bestraling aanhouden of juist dan ontstaan, dan noemen we dit late bestralingsschade. Voorbeelden van late bestralingsschade bij borstkanker zijn pijn, harde plekken in de borst, bewegingsbeperking van de arm, een rode gezwollen borst, gebroken rib of een niet genezende wond. Bij bestraling in het lage bekkengebied kan het gaan om schade aan de blaas, wat zich kan uiten in klachten als bloed in de urine, pijn bij het plassen, minder controle over het plassen, en bij schade aan de endeldarm klachten zoals bloed en/of slijm bij de ontlasting en pijn in de onderbuik. Elk weefsel dat bestraald is kan klachten geven na de bestraling.
Ingrid Engels (51) kreeg in 2019 te horen dat ze borstkanker had. Daarvoor onderging ze een borstbesparende operatie, maar ook bestraling. Ingrid is coach en ging vrij snel na de ingreep alweer aan het werk. ‘Gek eigenlijk. Ik adviseer anderen altijd rustig aan te doen, maar zelf had ik daar echt moeite mee. Het gaat wel weer, laten we maar gaan werken. En voordat je het weet zit je er weer vol in.’
Veel pijn
Haar lichaam protesteerde dan ook vrij snel. ‘Ik kreeg steeds meer pijn in mijn arm en oedeemklachten. Ik kreeg ook mijn arm steeds minder ver omhoog. Alles ging moeilijker; aankleden lukte bijna niet, autorijden ging gepaard met veel pijn en sporten kon ik helemaal vergeten.’ Ingrid slikte steeds meer pijnstillers. ‘Het waren hele vervelende pijnen, dus ik zat aan de Naproxen. ’s Nachts sliep ik een paar uurtjes, werd ik wakker en dan nam ik maar weer pijnstillers. Meestal ging ik er rond vijf uur ’s ochtends maar uit. Omdat slapen toch niet ging.’
Het moest worden opgelost
Ingrid hoorde van haar oncologisch chirurg over de mogelijkheden van hyperbare zuurstoftherapie. Die had al meerdere patiënten met succes doorgestuurd. ‘Ik heb er eigenlijk niet over getwijfeld. Het moest worden opgelost. Daar was ik van overtuigd. Dus heeft de chirurg mij verwezen naar Da Vinci Kliniek’.
Effect van de behandeling
‘We zien bij onze patiënten een goede verbetering van de klachten, tot zelfs volledige genezing. Voor borstkankerpatiënten geldt dat zij vooral effect merken op de pijnklachten, harde plekken in de borst en bewegingsbeperking. Hierdoor zijn zij ook in staat hun dagelijkse activiteiten weer op te pakken. De effecten van late bestralingsschade op psychosociaal en maatschappelijk functioneren moeten we niet onderschatten’, aldus dr. Nina Lansdorp, medisch directeur van Da Vinci Kliniek. De verbeteringen die in de praktijk worden gezien worden ook ondersteund door recente publicaties(1, 2): zo liet een retrospectieve analyse van het UMCU van meer dan 1000 vrouwen die hyperbare zuurstoftherapie hebben gehad eenzelfde verbetering van klachten zien, ook tot 3 maanden na de behandeling. ‘Verder prospectief en gerandomiseerd onderzoek is noodzakelijk om het effect van de behandeling verder te bekijken, daar is ook door het UMCU aan gewerkt(3)”, vertelt dr. N. Lansdorp.
Onbetaalbaar herstel
De therapie is aangeslagen. Op welk moment weet Ingrid niet precies, omdat ze zoveel pijnstillers slikte. ‘Ik merkte gewoon dat ik zonder pijnstillers ook weer kon functioneren. En dat de pijn weg bleef. Wat een opluchting is dat! Het was precies wat mijn lichaam nodig had om te kunnen herstellen. Het is echt wel even een inspanning, maar wat je ervoor terugkrijgt is onbetaalbaar.’
Wat is hyperbare zuurstoftherapie?
Hyperbare zuurstoftherapie is het inademen van 100% zuurstof onder een verhoogde omgevingsdruk. Het zorgt voor een toename van de hoeveelheid zuurstof in het bloed. Hierdoor komt het in de weefsels terecht die door de bestraling zijn beschadigd en slecht doorbloedt zijn geraakt. De overmaat aan zuurstof stimuleert het herstel van het beschadigde weefsel onder andere door aanmaak van nieuwe bloedvaatjes.
De behandeling is lichamelijk gezien niet belastend voor de patiënt, maar het traject is wel intensief. Iedere behandeling duurt ongeveer twee uur en in totaal zijn er twintig tot veertig behandelsessies, vijf dagen per week. De hele therapie neemt dus vier tot acht weken in beslag, afhankelijk van de aandoening. Hyperbare zuurstoftherapie is erkend door Zorginstituut Nederland, de behandeling wordt volledig vergoed vanuit de basisverzekering. Hyperbare zuurstoftherapie is geïndiceerd voor vrijwel alle late bestralingsschade. Zie voor meer informatie www.davincikliniek.nl
